Jarząb domowy i jarzębina
Podstawą większości przepisów z jarząba domowego jest mus z jego owoców. Do musu należy wybierać tylko owoce ulęgnięte – z miąższem rozchodzącym się w palcach. Twarde owoce nie są jeszcze w pełni dojrzałe i spowodują, że mus będzie cierpki. Owoce należy za to umyć gdy są jeszcze twarde i ułożyć je w przewiewnym miejscu jedną warstwą, aż do czasu ulęgnięcia. Widoczną oznaką ulęgnięcia jest brązowienie skórki owoców.
Mus z jarząba domowego
- owoce jarząbu domowego
- woda
- szczypta mielonego cynamonu
Ulęgnięte owoce przetrzeć przez sito, aby oddzielić nasiona oraz większe kawałki komory nasiennej. Otrzymany przecier można teraz zagotować, ew. dodać nieco wody i cynamonu, a następnie zawekować, zamrozić lub też surowy od razu spożytkować do dalszych przetworów.
Mus w czystej postaci jest również bardzo smaczny i można go podawać jako deser ze śmietaną.
Nalewka z jarząba domowego
- owoce jarząbu domowego
- wódka
- 1 laska cynamonu
- cukier
Całe ulęgnięte owoce (bez ogonków) ostrożnie ułożyć w słoiku, dodać cynamon i zalać do pełna wódką (owoce powinny zajmować ¾ objętości słoja). Słój szczelnie zamknąć i postawić w ciepłym miejscu na 4 - 6 tygodni. Następnie przelać nalew do butelek. Pozostałe w słoju owoce zasypać cukrem i delikatnie wstrząsnąć, aby go rozprowadzić równomiernie. Odstawić na ok. 2 tygodnie w ciepłe miejsce, aż owoce puszczą soki. Otrzymany syrop wymieszać z nalewem i odstawić do sklarowania na tydzień. Potem przesączyć przez filtr do szczelnie zamykanych butelek i odstawić na co najmniej pół roku.
Marmolada z jarząba z czerwonym winem
- 600 g musu z jarząba
- 250 ml czerwonego półsłodkiego wina
- 500 g cukru żelującego 1:1
- sproszkowany cynamon, imbir, goździki
Wymieszać mus z przyprawami i zagotować. Dodać wino i cukier, jeszcze krótko podgotować, poczym przelać do słoików i szczelnie je zakręcić.
Marmolada z jarząba z węgierkami
- 700 g musu z jarząba
- 200 g węgierek
- 500 g cukru żelującego 1:1
Węgierki zmiksować i krótko zagotować. Dodać resztę składników, gotować przez 4 minuty i przelać do szczelnie zamykanych słoików.
Makaroniki z jarzęba domowego
- 400 g musu z jarząba
- 100 ml białego wytrawnego wina
- 500 g cukru
- żelfix na 1 kg przetworów
- cukier puder
Wymieszać mus i cukier z winem i ciągle mieszając gotować przez 4 minuty. Na koniec dosypać żelfixu. Otrzymaną masę rozsmarować w warstwę grubości 0,5 cm na naoliwionym pergaminie i zostawić przez 2 dni do wyschnięcia. Pokroić w paski lub plastry, obtoczyć w cukrze pudrze i podsuszyć jeszcze kilka dni. Przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku.
Smaczne są także pijane makaroniki z owoców jarzęba pozostałych z przyrządzania nalewki. Nie trzeba już do nich dodawać wina ani cukru.
Tiramisu jarzębowe
- 1 spód ciasta
- 500 g ugotowanego musu z jarząba
- 250 g twarogu mascarpone
- 200 g twarogu
- 50 g cukru
- 100 g słodkiej śmietany
- cukier waniliowy
- mielony cynamon
Ułożyć spód ciasta na dużym talerzu lub w formie do ciasta i rozprowadzić po nim równomiernie mus. Ubić śmietanę i połączyć z mascarpone, twarogiem, cukrem i cukrem waniliowym. Masę rozprowadzić na musie. Wstawić całość na kilka godzin do lodówki. Przed podaniem posypać cynamonem.
Tiramisu można udekorować kilkoma owocami jarzęba wyjętymi z nastawionej nalewki.
Jarząb domowy w occie
- 1kg nieulęgniętych owoców jarzęba
- 300ml octu (10%)
- 300g cukru
- 500ml wody
- goździki
- laska cynamonu
Owoce jarzęba powinny być tylko lekko miękkie, z jeszcze nie zbrązowiałą skórką. Owoce umyć, przepołowić i wydrążyć gniazda nasienne. Zagotować wodę, dodać ocet, cukier i przyprawy. Do wrzącego płynu dodać owoce i gotować na wolnym ogniu przez 5-10 minut, uważając, aby się nie rozgotowały. Owoce i przyprawy przełożyć do słoików, zalać wrzącym płynem i zakręcić.
Świetne jako dodatek do wędlin.
Jarzębina
Do poniższych przepisów z równym powodzeniem można stosować zarówno słodkie owoce jarzębiny Rosina jak i owoce pozyskane od dziko rosnących drzew jarzębiny. W tym drugim przypadku należy w przepisie zastosować nieco większą ilość cukru. Jarzębina do mięs przyrządzona z dzikich owoców będzie nawet lepsza.
Jarzębina do mięs
- 1 kg owoców jarzębiny
- 0,5 kg cukru
- 0,5 l wody
- sok wyciśnięty z jednej cytryny
Owoce umyć, odsączyć i przebrać. Połączyć z resztą składników i gotować przez 5 minut. W celu zagęszczenia można pod koniec dodać nieco mączki ziemniaczanej. Jeszcze gorącą jarzębinę przełożyć do słoików i zakręcić.
W ten sposób przyrządzona jarzębina doskonale zastępuje żurawinę.
Jarzębinówka
- owoce jarzębiny
- wódka
- cukier
Świeże owoce jarzębiny Rosina lub z drzew dzikich (z nich owoce powinny być przemrożone) umyć, odsączyć i przesypać do słoika (owoce powinny zajmować ¾ objętości). Zalać słoik do pełna alkoholem i odstawić w ciepłe miejsce na 4 tygodnie. Po tym czasie nalew zlać, a owoce zasypać cukrem i ponownie odstawić w ciepłe miejsce na 2 tygodnie. Uzyskany syrop zmieszać z nalewem i po sklarowaniu przefiltrować i zlać do butelek.
Jeśli chcemy, aby podana do stołu butelka jarzębinówki prezentowała się szczególnie efektownie, można wrzucić do niej kilka owoców pozostałych z przyrządzania nalewki (butelka musi być oczywiście z przeźroczystego szkła). Jako że owoce jarzębiny mają zwarty miąższ i mocną skórkę, nie rozpadną się nawet po wielu latach przechowywania nalewki.
Konfitury z jarzębiny
- 500 g owoców jarzębiny
- 250 g obranych i poćwiartowanych jabłek
- 250 g jeżyn
- 1 kg cukru żelującego 1:1
- 1 laska cynamonu
Jarzębinę przebrać, umyć i ugotować, odsączyć na sicie. Jabłka przetrzeć na tarce, dodać umyte jeżyny, cynamon oraz jarzębinę i gotować na wolnym ogniu przez 5 minut. Dosypać cukier żelujący i gotować jeszcze kilka minut. Odłowić laskę cynamonu a gorące konfitury przekładać do słoików i od razu zakręcać.
Galaretka jarzębinowo-gruszkowa
- ½ litra soku jarzębinowego (uzyskanego w sokowirówce)
- ½ litra soku gruszkowego (może być kupiony)
- 1 kg cukru żelującego 1:1
- 1 łyżeczka mielonego cynamonu
- 5 ziaren kardamonu
Gotować wszystkie składniki przez 4 minuty, odłowić kardamon. Gorącą galaretkę przelać do słoików i natychmiast zakręcić.